چرا در ساختن اسم های مثنی از دوعلامت (انِ) و(ینِ) استفاده میشود؟ودر حالی که معنی هر دو علامت یکی است! و یا آیا ایندو با هم فرقی دارند؟ کجا باید (انِ)وکجا باید(ینِ) را بکار گرفت؟
توضیحات زیر را با دقت دنبال کنید تا به جواب سوالات بالا پی ببرید.
کلمات مثل (اسم ها)در زبان عربی بخاطر نقش خود در
جمله اعراب می پذیرند.
یعنی(حرکت حرف آخر آنها تغییر می کند) به کلمه(الْمُعَلِم) در عبارت های زیر دقت کنید.
جاء
الْمعلمُ رایتُ الْمعلمَ نَظَرْتُ الی الْمعلمِ
در جمله اول(الْمعلم) فاعل است.در جمله دوم مفعول است.ودر جمله سوم مجرور .
بنابراین حرکت های متفاوتی را در آخرین حرف خود می پذیرد.مثل:ضمه.فتحه.کسره
( المعلمُ- المعلمَ-المعلمِ ).
حرکت حرف آخر اسم ها بر سه نوع است. 
مرفوع
منصوب
مجرور
رفع یا مرفوع
یعنی حرف آخر یک اسم یکی از حرکت های ضمه_ُ ویا تنوین رفع_ٌ را گرفته باشد.
نصب یا منصوب یعنی
حرف آخر یک اسم یکی از حرکت های فتحه_َویا تنوین فتح_ًرا گرفته باشد.
جر یا مجرور یعنی
حرف آخر یک اسم یکی از حرکت های کسره - ِویا تنوین جر-ٍ را گرفته
باشد.
که این حرکت های آخر کلمه باعث می شود ما نقش کلمه را در جمله تشخیص داده وجمله را بر اساس آن معنی کنیم.
اما اسم کجا علامت رفع_ُ _ٌ می گیرد،کجا علامت نصب_َ _ً می گیرد،و کجا علامت جر- ِ –ٍ می گیرد.
(که البته من در اینجا تنها به مهمترین آنها اشاره می کنم )
اسم زمانی علامت
رفع می گیرد که)- مبتداء ) -خبر )-فاعل در جمله باشد.
) -مبتداء. که
در فارسی به آن ( نهاد)گفته می شود.اسمی است که در ابتداء جمله می آید تا درباره
آن خبری داده شود.مانند
الْطبیبُ ناجحٌ .
) -خبر. که در
فارسی به آن ( گزاره)گفته می شود.بعد از اسم اول جمله می آید وآن را کامل می
کند.مانندالْطبیبُ ناجحٌ .
) -فاعل.به معنی
( انجام دهنده کار) به اسمی که معمولاً بعد از فعل می آید ، گفته می شود.مانندذَهَبَ الْمعلمُ الی
المدرسةِ.
*البته دقت کنید
مبتداء یا خبر یا فاعل زمانی که (ال) داشته باشند ضمه_ُمی گیرند واگرنداشته باشند
تنوین رفع _ٌ می گیرند.مانند:طبیبٌ ناجحٌ الْطبیبُ ناجحُ
اما اسم زمانی علامت نصب _َ ویا _ً می گیرد که
یا:)مفعول 2)- منادا 3)-...باشد
)-مفعول. به
اسمی گفته می شود که (کار برآن واقع شده باشد)که انواع مختلفی دارد که در دوره دبیرستان
با آن آشنا می شوید. مانند:
رایتُ
الْمعلمَ ( معلم را دیدم )
2)-منادا. حال. تمییز. ودیگر مواردی را که علامت نصب می پذیرد را در سال های بعد می خوانید.
**البته دقت کنید
مفعول زمانی که (ال) داشته باشد فتحه_َمی گیرد واگرنداشته باشد تنوین نصب _ً می گیرد.مانند:رایتُ
معلماً رایتُ المعلمَ
اما اسم زمانی علامت
جر -ِ ویا -ٍمی گیرد که یا:)مجرور به
حرف جر2)- مضاف الیه 3)-...باشد.
)- اسم مجرور
شده به یکی از حروف جر باشد.یعنی قبل از اسم یکی از حروف( الی-حتی- علی- عَن- مِن-
بِ- لـِ - فی و...)آمده باشد.مانند
نظرتُ الی الطالبِ
2)- مضاف الیه ودیگر مواردی را که علامت جر می گیرد را در سال های بعد خواهید خواند.
**البته دقت کنید
مجرور زمانی که (ال) داشته باشد کسره -ِمی گیرد واگرنداشته باشد تنوین
جر -ٍ می گیرد.مانند:نظرتُ الی طالبٍنظرتُ
الی الطالبِ.
حال نوبتِ پاسخ
به این سوال است که علامت های مثنی(انِ) و(ینِ) کسره دار چه فرقی با هم دارند؟ وهر
یک در کجا وچه زمانی بکار می روند؟
قبل از آن بهتر است که بدانیم اعراب در عربی به سه نوع تقسیم می شوند.که عبارتند از:
1)- اعراب ظاهری که خود شامل (الف: اصلی – ب : فرعی ) می شود.
2)- اعراب تقدیری.
3)- اعراب محلی .
که من در اینجا تنها به شرح نوع اول آن می پردازم که برای پاسخ به سوالات بالا نیازمند دانستن آنها هستیم.
الف)- اعراب ظاهری اصلی:به اعرابی که در آن علامت های اصلی اعراب مانند _ُ _ٌ _َ _ً –ِ –ٍ نشان دهنده نقش کلمه می باشند، اعراب ظاهری اصلی می گویند.
ب )- اعراب ظاهری فرعی:به اعرابی که در برخی اسم هابرای نشان دادن نقش کلمات به جای علامت های اصلی اعراب_ُ _ٌ _َ _ً –ِ –ٍ علامت های دیگری(علامت های فرعی) (انِ -ینِ)قرار می گیرند،علامت های فرعی اعراب می گویند.
اعراب فرعی
نیز خود به دو دسته تقسیم می شود.
)- جانشین شدن
حرف به جای حرکت، که در اسم های(مثنی- جمع مذکر سالم- اسماء خمسه) می باشد.
)- جانشین شدن حرکت
به جای حرکت، که در اسم های(جمع مونث سالم- اسم های غیر منصرف) می باشد. *به جدول زیر نگاه کنید.
چنانچه می بینید اسم های مثنی ، فاعل ، مبتداء ، خبر ، می بایست علامت رفع_ُ و _ٌ می گرفتند، امابه جای آن علامت (انِ) گرفته اند.به عبارت دیگر علامت رفع دراسم مثنی ( ا ) الف می باشد(جانشین شدن حرف به جای حرکت_ُ _ٌ ) . جاء الطالبانِ و..
یعنی زمانی اسم
مثنی درنقش مبتداء یا خبر یا فاعل قرار می
گیرد با (انِ) نوشته می شود.
چنانچه می بینید در اسم مثنی مفعول می بایست علامت نصب_َ و _ً می گرفت، امابه جای آن علامت (ینِ) گرفته .به عبارت دیگر علامت نصب دراسم مثنی (ی )(یا) می باشد(جانشین شدن حرف به جای حرکت_َ _ً ) . رایتُ الْطالبینِ .
یعنی زمانی اسم مثنی
درنقش مفعول قرار می گیرد با (ینِ) نوشته می شود.
چنانچه می بینید در اسم مثنی مجرور می بایست علامت جر-ِ و -ٍ می گرفت، امابه جای آن علامت (ینِ) گرفته .به عبارت دیگر علامت جر دراسم مثنی (ی ) ،(یا)می باشد(جانشین شدن حرف به جای حرکت-ِ -ٍ ) . نظرتُ الی الْطالبینِ .
یعنی زمانی اسم مثنی
درنقش مجرور قرار می گیرد با (ینِ) نوشته می شود.
به طور خلاصه اینکه:
اسم های مثنی
زمانی که (مبتداء یا خبر یا فاعل) باشند به جای علامت _ُ _ٌ (انِ) می گیرند.
( معمولاً مبتداء در ابتدای جمله می آید)
اسم های مثنی زمانی
که (مفعول) باشند به جای علامت _َ _ً (ینِ) می گیرند.
اسم های مثنی زمانی
که (مجرور) باشند هم به جای علامت –ِ -ٍ (ینِ)
می گیرند.
یک بار دیگر جدول زیر
را با به دقت مورد بررسی
قرار دهید
مهدی
